| C | afk. 1000 | |
| C of c, | afk. centime | |
| c | afk. canonicus, kanunnik | |
| c | afk. Cité le, de stad | |
| c | afk. compte, rekening | |
| c.a. | afk. Cum annexis, met dat gene wat er aan vastgeknoopt is, wat er bij behoord | |
| ca. | afk. ongeveer, circa | |
| caban | korte wollen jas | |
| cabaret | meubeltje met likeurstel | |
| cabaret | spijshuis, eethuis | |
| cabarettier | herbergier, restaurateur, café baas | |
| caboche | kopspijker | |
| cabuiskool, cambuys coolen | kropkool | |
| cacelanus | kapelaan | |
| cachereau | waarschijnlijk een huishoudboek dat men achter slot en grendel bewaarde | |
| cachet de cire, | lakzegel | |
| cachet de cire, | lakzegel | |
| cachet | stempel, zegelstempel, lakstempel, ook gage, honorarium | |
| cachet | zegel(afdruk), zegelmerk, lakzegel | |
| cachexia | groene ziekte, tering, tuberculose | |
| cachot | (donkere) gevangeniscel | |
| cachtel | jong veulen | |
| cacubarius | kachelmaker, oventegelzetter | |
| cadastral, cadastraux | kadastraal | |
| cadaver | lijk | |
| cadavéreux | lijkachtig | |
| cadavre | kadaver, (dood) lichaam, lijk, dode | |
| caddewadden | slecht soort leer, niet te gebruiken voor schoenen | |
| cadere ab | kwijtraken | |
| cadet, cadette | jongste kind, benjamin | |
| caduceator | onderhandelaar, bruggen en wegenbouwer, wegenmaker, stratenmaker | |
| caecelator ferarius | stempelmaker, ijzersnijder, | |
| caecelator monetarium | muntstempelmaker | |
| caecelator typorum | lettersnijder | |
| caecus | blind | |
| caef | schoorsteen | |
| caefbalck | draagbalk voor de schoorsteenmantel | |
| caefcleet | rokje aan onderzijde schoorsteendraagbalk | |
| caek | schand, schandpaal | |
| caelator | graveur | |
| caelebs, -libis | vrijgezel, ongehuwd | |
| caelibatus | ongehuwde staat | |
| caelibis | van de ongehuwde man | |
| caelum abut, caelum abiit | is naar de hemel gegaan | |
| caementarius | metselaar | |
| caer | fuik, maar ook een kam om wol te hekelen | |
| cafcoen | schoorsteen | |
| cafcoene | stookplaats, schouw | |
| cafcoengelt | schoorsteenbelasting | |
| caffa | zeer dunne zijdestof, fluweel | |
| caffamacher | fluweelwever | |
| caffoor | fornuis | |
| cage à poules | kippenmand | |
| caillé, caillebotte | bij kaasbereiding de wrongel | |
| calabas | gevangenis | |
| calaber | kleed met korte mouwen | |
| calaenge | aanroepen | |
| calaingnie | aanspraak op iets, eis, vordering op iets | |
| calamus | fout | |
| calange | aanspraak, eis | |
| calcariator | sporenmaker | |
| calcarius | kalkmaker, | |
| calcarius | spijkersmid, nagelsmid ?? | |
| calciarius, calcearius | schoenmaker | |
| calciferrator | hoefsmid | |
| calculatie | berekening | |
| calculus | legpenning, rekenpenning | |
| caldatorium | stookplaats (in klooster) | |
| calendae | de eerste dag van de maand (op de oud Romeinse kalender) | |
| calendis | op de eerste dag van de maand (op de oud Romeinse kalender) | |
| calengier | opeisen, vernaderaar | |
| calengieren | verbaliseren, in beslag nemen, arresteren | |
| calengieren | verkondigen | |
| caletum | Calais | |
| calice | miskelk | |
| calicot | ongebleekt katoen | |
| calida febri | door een warme koorts | |
| calidus | warm | |
| califex | kelkenmaker, kannengieter, ook gezien voor schoenmaker | |
| caligarius | soldatenknecht, kousenmaker | |
| caligator-is | laarzen -, schoen - broekenmaker | |
| callifex | laarzenfabrikant | |
| calomniateur, calomniatrice | lasteraar, .ster, kwaadspreken | |
| calomniëren | belasteren | |
| calopedarius | houten -schoenmaker | |
| calsieder | stratenmaker | |
| calum(p)niare | gerechtelijk protest aantekenen tegen.... | |
| calumnia | laster, kwellerij | |
| Calvarius | nagelsmid | |
| camard (la) | magere Hein | |
| cambiator | wisselaar | |
| cambrousse | platteland | |
| cambuse | voorraadkamer, ook hok, kot, hol, krot | |
| cambusier | bottelier, hofmeester, proviandmeester | |
| camera imperialis | rijks kamergericht | |
| camériste | kamermeisje | |
| camerlincgelt | hetgeen de nieuwe leenhouder of leenvolger de heer verschuldigd was, wanneer een leen door overeenkomst (wandelcoop) of door overlijden (sterfcoop) in andere handen overging | |
| camervoocht | voogd van wezen, door de schepenen aangesteld | |
| camion | kar, (slepers)wagen | |
| camisole | borstrok, nachtjakje, vestje | |
| camp | stuk grond | |
| campanarius | klokkenluider, koster | |
| campanile | vrijstaande klokkentoren | |
| campareren | verschijnen | |
| camparitie | het verschijnen in rechte, ook gezien vergelijk | |
| campen | akkers | |
| campi custos | veldwachter | |
| Campi pars | cijns betaald met veldvruchten | |
| Campi(s) | (te) Kampen | |
| camporum | veldwachter | |
| Campoveria, Veria, Vurnia | Veere | |
| campsor | wisselaar | |
| campus | kamp, omheind veld of land | |
| cancellare | doorhalen | |
| cancellarius | kanselier | |
| cancellatum candeeldach | de dag die volgt op die, waarop men een trouwfeest of huwelijksmaal heeft gegeven | |
| cancelleren | uitschrappen | |
| candelarum artifex | kaarsenmaker, kaarsengieter | |
| candidarius | bleker | |
| canefas | grof linnen uit hennep vezels | |
| caniparius | kelner | |
| canite tuba | 4e advent | |
| canner | de pijp uitgaan, doodgaan | |
| canon | verzameling geschriften die tot de bijbel worden gerekend | |
| canonicus | kanunnik, wereldlijk, legaal | |
| cantafusor | kannengieter | |
| cantate | 4e zondag na Pasen | |
| cantatum | gezongen | |
| canton | kanton, deel van een provincie | |
| cantonnement | inkwartiering | |
| cantonnier, cantonnière | wegwerker, | |
| cantor, -is | zanger, voorzanger | |
| cantrifex, cantrifusor | tinnegieter | |
| cantsler | kanselier | |
| canzonen | gedichten in liedvorm | |
| capeline | breedgerande dameshoed | |
| capellani, capellanus, capellonen | kapelaan(s), hulpgeestelijke (n) | |
| capillamentarius | pruikenmaker | |
| capita | hoofdstuk, hoofd | |
| capitael | waar rente aan vast zit | |
| capitagium | hoofdelijke belasting, hoofdcijns | |
| capitaneus | kapitein | |
| capitaneus equestris | ritmeester | |
| capitulum, capittel | college van geestelijken (kanunniken) dat gezamenlijk de zielzorg in een parochie uitoefent, hoofdstuk van een reglement | |
| caponator | herbergier | |
| caporal, caporaux | korporaal | |
| capote | mantel met capuchon | |
| cappecay | officier | |
| capproen | hoofddeksel voor een man | |
| capsarius | puttenmaker | |
| capne | afk. capiteine, kapitein | |
| capt | afk. capitaine, kapitein | |
| caput adventus | begin van de advent | |
| caput jejunii | begin van de vasten, aswoensdag | |
| caput | hoofdstuk | |
| carbonarius | mijnwerker, steenkoolhouwer, kolenbrander | |
| carcan, carcanum | halsijzer voor misdadiger | |
| carcant | collier van goud | |
| carcer | kerker, kerkerkot | |
| cardé | kaardgaren, kaardwollen | |
| cardewaegen, kardewaghen | kruiwagen | |
| cardewanier | leerbewerker | |
| carêmede | vasten (tijd) | |
| carere, carui ll | missen | |
| caretarius | voerman | |
| carillonneur | beiaardier | |
| caritas dei | zaterdag na Pinksteren | |
| carme | karmeliet, karmelieter monnik | |
| carmel | karmelietenklooster | |
| carmin | karmijn (rood) | |
| carminarius | kamerheer, thesaurier, financiënbeheerder | |
| carnarius | slager | |
| carne | rotwijf | |
| carnifex | beul, scherprechter, vilder, slager, vleeshouwer | |
| carnificis | van de beul, van de scherprechter, -vilder, -slager, -vleeshouwer | |
| carnisprivium clerico | 7e zondag voor Pasen | |
| carnisprivium vetus | 6e zondag voor Pasen | |
| carnisprivium | vasten avond, ook de vastentijd | |
| caroliguldens, carolusguldens | goudstuk met de beeltenis van Karel de V. vanaf 1521 betaalmiddel, later ook in zilver uitgevoerd, 20 stuiver = 1 carolis gulden | |
| Caroloregium | Charleroi | |
| carpentarius, capentier | timmerman, wagenmaker | |
| carreën | vierkante vestingtoren | |
| carriole | (lichte) boerenwagen | |
| carruca | kar, wagen | |
| carrucarius | karrentrekker, voerman | |
| carta de hidalgia | adelbrief | |
| carta | oorkonde | |
| cartularium | register van akten | |
| Carvo | Grave | |
| cas van (in) | in geval van | |
| cas | geval | |
| casa | huis | |
| Casandria | Cadzand | |
| casels | kazuifels, priestergewaad | |
| caseneer | kaasboer | |
| caser | uithuwelijken, trouwen | |
| casier | kaasmaker | |
| casken | kastje | |
| casque | helm | |
| casselrie | ambt, waardigheid of leen van de kastelein, kasteleinsvrouw | |
| casseren | uitdoen, uitmaken | |
| castelain | uitbater van andermans hofstede | |
| castelein = castelain | kastelein, slotvoogd, burchtvoogd, burggraaf | |
| casteleine = casteleinige | kasteleines, vrouw van een kastelein | |
| castellanus | kastelein die een kasteel beheert voor een eigenaar | |
| castigare | tuchtigen, corrigeren | |
| castrator | vee besnijder, castreerder, | |
| castrensis | kasteelheer | |
| casu necessitas | in het noodzakelijke geval, een noodzakelijk geval | |
| casu quo | in welk geval | |
| casualia | kerkelijk gebeuren | |
| cataracta Gandavensis | Sas van Gent | |
| catarrhus | zinking , ook gezien neusverkoudheid, darmontsteking | |
| catechismus | overzicht van de christelijke leer in vragen en antwoorden | |
| catholicus | katholiek | |
| catologus confimatorum | naamlijst van de gevormden | |
| catopticus | spiegelmaker | |
| cattijf | rampzalig | |
| Cattorum Vicus | Katwijk | |
| cauchier | stratenmaker | |
| caucidicus | advocaat | |
| caupo | waard, herbergier, brouwmeester | |
| caupona | herberg, kroeg, drinkhuis | |
| causa | oorzaak, reden, bewijs | |
| causa civilis | burgerlijke rechtszaak | |
| causa mortis | doodsoorzaak | |
| causa uxoris | uithoofde van het huwelijk | |
| caue. | afk. cause, (rechts)zaak | |
| cauon. | afk, caution, borg(tocht), waarborg(som), garantie, | |
| causeren | voortbrengen | |
| causidicus | advocaat | |
| cautele | voorzienigheid | |
| cauteleus | voorzien | |
| cautère | brandijzer | |
| cautie pro litium expensis | waarborg voor de kosten van het proces | |
| cautie, cautio, caution | borgtocht onderpand, zekerheid | |
| cautio | borgtocht, waarborgsom | |
| cautionaris | borg, borgsteller | |
| cavalje | bouwvallig huis | |
| caveau | grafkelder | |
| caveldijck | deling- of afscheidingdijk | |
| cavere de rato | borgstellen voor een medestanders aandeel bij een veroordeel | |
| cavere | behoedzaam, voorzichtig zijn | |
| caveren | een borgsom storten, borgstellen | |
| cavilleren | strijden | |
| c.c. | afk. compte courante, rekening.courant | |
| cedere | overdragen | |
| cedul | rekening, recept | |
| ceedule | akte, schuldbekentenis | |
| ceel | rekening | |
| ceindre | omgorden, omwikkelen | |
| cekreet | w.c. hokje | |
| celebrare | vieren | |
| célébration d'un mariage | huwelijksinzegening | |
| celebratus | gevierd | |
| celebravi | ik heb gevierd | |
| celebreeren | akte verlijden bij de notaris, bekend maken, dienen, eren | |
| celebs, coelebs | ongehuwd | |
| cellarium | kelder | |
| cellarius | kelder -of keukenmeester | |
| cementarius | metselaar | |
| cemeteric, coemeterio | op het kerkhof | |
| cena domini | donderdag voor Pasen, laatste avondmaal | |
| cénacle, cenakel | avondmaalszaal | |
| cenbum | Gennep | |
| cendre | stoffelijk overschot | |
| cène | laatste Avondmaal | |
| cenotaaf | monument, graftombe zonder lijk omdat het nooit terug gevonden is, gedenkteken voor onbekende soldaat. | |
| cens | schatting | |
| censeur, censo | censuurambtenaar | |
| censor librorum | in de R K -kerk de boekenkeurder, na wiens goedkeuring (nihil obstat) de bisschop zijn toestemming verleent om te drukken (imprimatur) | |
| censuarius | erfpachter | |
| censurabel | belastingplichtig | |
| census hereditatius | erfpacht | |
| census inclusus est | de cijns is inbegrepen | |
| census vicinorum | gebuurcijns | |
| census | belasting, rente, cijns | |
| centarius | honderdjarige | |
| centaurée bleuet | korenbloem | |
| centenaar | gewicht,1 centenaar = 100 pond, ca 49,5 kg, na 1820 de niet officiële naam voor 100 kg | |
| centenaire | honderdjarig | |
| centenarius | honderdjarige | |
| centesimus | honderdste | |
| centisimo | op zijn honderdste, in het honderdste jaar | |
| centum | honderd | |
| centuria | compagnie | |
| centurio equestris | ritmeester, cavaleriekaptein | |
| centurio | ritmeester, kapitein, bevelhebber over honderd man | |
| cep | ploegboom | |
| céramiste | pottenbakker | |
| cerarius | fabrikant van was | |
| cerchers, chercher | tolbeambten, douaniers | |
| cercueil | doodkist, ook fig. lijkkist | |
| cerdo, -nis | schoenmaker, leerlooier, handwerksman | |
| cereficarius | waskaarsenmaker | |
| cerevisiarius | brouwer, bierschenker | |
| certera desunt | de rest ontbreekt | |
| certificat de bonne vie et certificatie | verzekerd | |
| certificeren | getuige in rechte, | |
| certifieren | verzekeren | |
| certijn | betrouwbaar | |
| certus | zeker | |
| cervillarius | helmmaker, helmsmid | |
| ces | failliet verklaren | |
| cesseren | staken, ophouden | |
| cessi | wijken, overdragen | |
| cessum | wijken, overdragen | |
| cetera | de rest, de overige dingen | |
| ceterus | andere | |
| ceterus | overig | |
| ceurnoten | schepenen of dorpsfunctionarissen in Oost-Nederland | |
| cg. | afk. cousin germain, volle neef | |
| chaerotjen | zalfdoosje | |
| chaînette | kettinkje | |
| chais | rijtuig | |
| chaise | koets, sjees | |
| chal. | afk. cheval, paard | |
| chalcographus | graveur, plaatsnijder | |
| chambre ardante | rouwkamer, kamer waarin een door brandende waskaarsen omringde lijkkist staat | |
| chameau | rotwijf, klerewijf, kreng | |
| champ de foire | kermis, marktplein | |
| champ | veld, weide, akker, terrein, gebied | |
| chanoine | kanunnik | |
| chap. | afk. chapitre, hoofdstuk, (dom)kapittel | |
| chapelain | (huis)kapelaan | |
| chapelier, chapelière | hoedenmaker, .maakster | |
| chapelle ardante | de door talrijke brandende kaarsen met vurige gloed verlichte kapel, waar het lichaam van de overledene opgebaard staat, rouwkapel | |
| chapelle | kapel, ook geestelijken van een kapel, kerkkoor | |
| chapitre | kapittel, college van geestelijken dat gezamenlijk de zielzorg in een parochie uitoefent, hoofdstuk van een reglement | |
| char. | afk. charretier, voerman | |
| char funèbre | lijkkoets | |
| charbonneux | miltvuur | |
| chargement | verandering | |
| Chargeren | belasten, opdragen | |
| charpentier | timmerman | |
| charretier | voerman | |
| charron | wagenmaker | |
| charta | papier, blad perkament dat ter bekrachtiging is voorzien van een zegel | |
| chartarius | papiermaker | |
| charter | oorkonde | |
| châsse | (reliek)schrijn, relikwieënkast | |
| Châtelaine | genoemd omdat burchtvrouwen veelal een dergelijk apparaat plachten te dragen | |
| chatelaine | ketting, lint of band door vrouwen om het lichaam gedragen, en waaraan sleutels e.d. gehangen werden | |
| chatellenie | castelrie | |
| Chattorum Vicus | Katwijk | |
| chaufour | kalkoven | |
| chcun. | afk. chacun, ieder, elk | |
| chelista | vioolspeler | |
| chemineye | schoorsteen | |
| chiering | verkoop bij opbod aan de meest biedende | |
| chiffres romains | Romeinse cijfers | |
| chijn, chijns | belasting, schatting, pacht, rente | |
| chijnsboec | boek waarin alle pachten, renten en belastingen zijn opgetekend | |
| chijnsgoet, scijnsgoit | belastingplichtige goederen | |
| Chilonium | Kiel (D) | |
| chimaera | heraldiekteken, heeft gezicht, en borsten van een vrouw, voor- en achterpoten van een leeuw, lichaam van een geit en staart van een slang | |
| chiromatie | hand -leeskunde | |
| chirothecarius, chyrotecarius | handschoenmaker | |
| chirurgien, chirurgus, chirurgijn | dokter, wonden hersteller | |
| chn. | afk. charron, wagenmaker | |
| choefoer | komfoor | |
| choor | koorgedeelte in kerk | |
| choralis | koorknaap | |
| christ | Christusbeeld | |
| christiane | op christelijke wijze | |
| christianus | christelijk | |
| chronike | een boer van tijde? | |
| churz | keurvorst | |
| chymiather | alchimist | |
| ciborie | heraldiekteken, miskelk | |
| cig. | afk. cousinissu de germain, achterneven | |
| cijns, tijns, tins, accijns | belasting, schatting, rente | |
| cijnsrente | erfpacht | |
| cimetière, cimiterium | begraafplaats, kerkhof | |
| cinerum | Aswoensdag | |
| cingler | striemen, geselen, slaan | |
| cingularius | riemenmaker | |
| cinoper, cinopel | heraldiekkleur, vermiljoen | |
| cinq | vijf(de) | |
| cinqte | afk. cinquante, vijftig(ste) | |
| cinquante | vijftig(ste) | |
| cintré | gebogen, gewelfd | |
| circa ……. vespertinan | omstreeks ……..uur in de avond | |
| circa cingquam matutinam | omstreeks vijf uur in de nacht | |
| circa decimam antemeridianam | tien uur ‘s ochtends | |
| circa decimam matutinam | omstreeks 10 uur in de morgen | |
| circa duodecimam diurnam | omstreeks 12 uur in de middag | |
| circa duodecimam nocturnam | omstreeks middernacht | |
| circa meridiem | omstreeks 12 uur ‘s middags | |
| circa vesperam | omstreeks de avond | |
| circa, cirea, circiter | ongeveer, omstreeks | |
| circoncire | besnijden | |
| circonscrire une propriété | afgebakend eigendom | |
| circonscrire | afbakenen | |
| circulator | landloper, ook venter, marskramer | |
| circumcisie | besnijding | |
| Circumcisio Domini | Besnijdenis des Heren (6 januari) | |
| Circumcisio | Besnijdenis (1 januari) | |
| Circumdederunt | 9e zondag voor Pasen | |
| circumlocutie | een breedsprakige, een bewimpelde spraak | |
| circumstantie | omstandigheden | |
| cire, cire à cacheter | (zegel)lak | |
| ciseleur, | ciseleur, ciseleerder, graveur | |
| cistarius | kistenmaker | |
| cisterne | waterput, regen opvang put | |
| citadin, citadine | stedeling(e) | |
| citatie, citation | oproeping, daging, dagvaarding | |
| cité | afgesloten stadsdeel | |
| citeren | voor de wet dagen, dagvaarden | |
| citerne | regenput, .ton | |
| cito | snel, spoedig | |
| citoyen, citoyenne | burger | |
| citrulle | watermeloen | |
| civiele gijzeling (in) | in voorarrest, wel met bepaalde vrijheden | |
| civijl | burgerlijk | |
| civil, civilement, civilis | burgerlijk | |
| civiliteit | burgerschap, beleefdheid | |
| civis, | afk. Civ. burger | |
| civissa | burgeres | |
| civitas, -tatis | stad | |
| clabaudeur, clabaudeuse | roddelaar(ster), kwaadspreker | |
| claeuwaert | heraldiekteken, klimmende leeuw | |
| clagere | aanklager, verzoeker | |
| clairon | klaroenblazer, trompetter | |
| clampser, clamser, | de pijp uitgaan | |
| clan | stam, geslacht, sibbe | |
| clanculo | in het geheim | |
| claquette | scharminkel van een rijpaard | |
| clarissimus | zeer vermaard | |
| clauculo | in het geheim | |
| claudere | (af)sluiten | |
| claudus | kreupel, mank, lam | |
| clausi, clausum | (af)sluiten | |
| claustrarius | poortwachter, huisbewaker | |
| claustrasius | slotenmaker | |
| Clausulae / Clusa | Sluis | |
| clausule van submissie | clausule van akkoord met beschrevene | |
| clausum paschae | 1e zondag na Pasen | |
| clausurmacher | hersteller van boeksloten, kleinslotenmaker | |
| clausus | gesloten | |
| clauwaert | heraldiekteken, klimmende leeuw | |
| claviger | sleutelbewaarder, rentmeester | |
| cleederen | kleren | |
| cleenoede | snuisterijen | |
| cleermaecker | kleermaker | |
| cleijn inportantie | van geringe waarde | |
| cleipoel | leemgroeve, kleiput | |
| clercsijn | misdienaar | |
| clericus | geestelijke, geleerde, student, klerk | |
| clericus scabinorum | schepenklerk | |
| clerkehuis | fraterhuis | |
| Cleva, Clevæ | Kleef, te Kleef | |
| cleyachtyghe aerde | kleiachtige aarde | |
| clibanarius | ovengieter, bakker, ovenmetselaar | |
| clijt | klei | |
| clite | klei | |
| clivensis | van kleef | |
| cloacarius | beerput afvoerder, privaatreiniger | |
| cloaque | drekput | |
| clocher, | parochie, gemeente, dorp | |
| clockere | klokkenluider | |
| clocqslach (wonende onder de) | wonende in de nabijheid van de torenklok | |
| cloître | klooster | |
| cloppen | de klok luiden | |
| cloppere | koperslager | |
| clopslach | bij openbare verkoping de hamerslag van toewijzing. | |
| clueghene | meerdere, andere | |
| Clusa | Sluis | |
| clusor | smid, ook gezien juweelzetter, graveur | |
| cm. | afk.contract de mariage, huwelijkse voorwaarden | |
| cmmr. | afk. Commandeur, Commandeur, bevelvoerder | |
| cmmt. | afk. commandant, commandant, bevelvoerder | |
| cnape | gewapend dienaar | |
| cnopen | knopen | |
| co. | afk. compagnon, echtgenoot, partner | |
| c.o. | afk. compte ouvert, geopende rekening | |
| coaccusé, coaccusée | medebeklaagde | |
| coche | reis., postkoets | |
| cocher | koetsier, voerman | |
| cocotte | gietijzeren stoofpan | |
| coctor | bierbrouwer | |
| cocus | kok | |
| codde | knots, knuppel | |
| code civil | burgerlijk | |
| codex | handschrift | |
| coelebs caelebs | ongehuwd, vrijgezel | |
| coelibates | ongehuwde staat | |
| coemeterium | kerkhof | |
| Coena Domini | Witte Donderdag | |
| coere | keur, handvest | |
| coermoten | bijzitters | |
| coetus | vergadering van predikanten | |
| coeyemeester | dierenarts speciaal voor runderen | |
| cognaten | alle afstammelingen in mannelijke en vrouwelijke lijn van bepaalde stamouders | |
| cognati remotiores | verre bloedverwanten | |
| cognatio, -nis | bloedverwantschap (van moederszijde) | |
| cognatus | verwant, bloedverwant uit de vrouwelijke lijn | |
| cognatus | bloedverwant | |
| cognitus, -a | verwant, verwante | |
| cognmen | familienaam | |
| cohabitatio | bijslaap, gemeenschap hebben | |
| cohereditas | mee erven | |
| cohéritier | mede-erfgenaam, .gename | |
| coiuges | de echtgenotes, gehuwden | |
| colationeren | gelijkmaken | |
| colde | oude | |
| Colen | Keulen | |
| colier | ijzeren halskraag | |
| coll. | afk. colonel, kolonel, | |
| collata concordat | komt overeen met het origineel | |
| collaterale erfgenamen | erfgenamen in de zijlinie | |
| collaterale successie | erfenis die op een zijtak overgaat | |
| collateralen | zijdelingse bloedverwanten | |
| collateralis | in de zijlinie (bij verwantschap), in de zijlijn, echtgenote | |
| collateur | die iets geeft | |
| collatie | het recht van benoeming geestelijke, ook vergelijking van geschriften met de oorspronkelijke tekst, ook samenvatting | |
| collatieoneren | gelijkmaken van geschriften met de oorspronkelijke tekst | |
| collatierecht | het recht van benoeming van een predikant | |
| collatio, -nis | benoeming toewijzing | |
| collatum | toewijzen | |
| collectie | vergadering | |
| collector | belastinginner, ontvanger van de belastingen | |
| collegiale kerk | een kerk die door een kapittel van kanunniken wordt bediend | |
| collegii | seminarie | |
| colligeeren | samenvoegen, verzamelen, concluderen | |
| colligeren | vergaderen | |
| colloratierecht | het recht om een kandidaat voor te stellen bij de benoeming van b.v. een pastoor | |
| collusie | heimelijke verstandhouding met iemand om een ander te benadelen, samenspannen | |
| colombier | duivenhuis, duivenhok | |
| colombier | ouderhuis, ouderlijk huis | |
| colonia | pachthoeve | |
| Colonia Agrippina | Keulen | |
| Colonia Agrippinensium | Keulen | |
| coloniensis | van Keulen, Keuls | |
| colonus | (kleine)boer, keuterboer, pachter | |
| colorateur | schilder | |
| combustie | verbranden, brandwond, verbrand zijn | |
| comes palatinus | paltsgraaf | |
| comes, -mitis | graaf | |
| comitatu | in het gezelschap van | |
| comitatus hornani | van het graafschap Horn | |
| comitatus vittemiensi | van het graafschap Wittem | |
| comitatus, -us | graafschap, gezelschap | |
| comitissa | gravin | |
| commater | peettante, meter | |
| come. | afk. comme, net als, evenals, (zo)als, als het ware | |
| commemoratie | een gedachtenis | |
| commémoratif | ter nagedachtenis | |
| commemoratio animarum | herdenking van alle overleden zielen, 2 november | |
| commendator | commandeur | |
| commenderen | prijzen | |
| commerans, -ntis | verblijvend, wonend | |
| commineren | dreigen | |
| commiseratie | medelijden | |
| commissarius | belastingoplegger | |
| commissie | bevel, macht | |
| commissio | opdracht, toestemming | |
| commissio | opdracht, toestemming | |
| commissione pastoris | in opdracht, met toestemming van de pastoor | |
| commissioneur | boodschapper | |
| committent | lastgever | |
| committeren | bevelen, macht geven, toestaan | |
| committeren | last geven, afvaardigen, delegeren | |
| commorans apud | verblijven bij | |
| commorare | verblijven | |
| commorari | verblijven, wonen | |
| commotie | beroerte | |
| commoveren | beroeren | |
| commssre | afk. Commissaire, commissaris | |
| commune | gemeente | |
| communicanten | deelnemers aan het avondmaal | |
| communicantenregister | register van communicanten (deelnemers aan het avondmaal) | |
| communicatie | mededeling | |
| communiceren | ter kennis brengen, mededelen | |
| communio, -nis | communie | |
| communis aqua | gemeenschappelijk water | |
| communis plaetsa | openbare plaats, - gebied | |
| communis platea | openbare weg | |
| communis septimana | de week na St. Michaelisdag (29 september) | |
| communis | gemeenschappelijk, gewoon | |
| communitas, tatis | gemeentegronden, gemeente | |
| commutator | wisselaar | |
| comp. | afk.compagnie, gezelschap, groep- personen, - militairen | |
| comparacie, | gelijkenis | |
| comparare | verschijnen, kopen | |
| compareren compareerden | verschijnen voor het gerecht komen, ook gelijkenis vertonen | |
| comparerende | verschijnen voor een schepen (en), notaris of rechter | |
| comparicij | vergadering, bijeenkomst | |
| comparus | verschenen (voor de ambtenaar bij aangeven overlijden) | |
| compas | passer | |
| compassio Mariae | vanaf 1727 de vrijdag voor goede vrijdag | |
| compater | peetvader, peter, peetoom | |
| compensatie | als men het een tegen het ander afweegt | |
| compenseren | het een tegen het ander afwegen of weergeven | |
| competens in domo , area, horto ac hereditatibus | toekomend in een huis, erf, tuin en de erfgoederen | |
| competent | behoorlijk, bevoegd | |
| competente | voldoende | |
| competeren | aangaan | |
| competeteur | dat men samen met een ander begeerd | |
| competieren | rechtens toekomen | |
| competivi, competitum | toekomen, toebehoren | |
| compitatio gradum | bereken van de graad van verwantschap | |
| completorium | het laatste gebed uur in een klooster aan het einde van de dag | |
| complice | mededader, medeplichtige | |
| componeren | maken | |
| compornus | wat men (te samen( beloofd | |
| comportement | gedrag | |
| composeren | schikking tot afkoop van straf | |
| compositie | wat men gemaakt heeft, een maaksel | |
| compositor calopodiorum | leestmaker | |
| comptoir | rekenkamer, kantoor | |
| comptoire | secretariaat, schrijfruimte, archief | |
| computare | rekenen | |
| computatie | rekening | |
| computeren | rekenen | |
| compy | kopie | |
| comte | graaf | |
| comte | graaf | |
| comté | graafschap | |
| comtesse | gravin | |
| comtoir | van den ontvanger | |
| coolwijk | kantoor (te Delft) dat belast was met het centrale beheer van de pastoriegoederen op het platteland van Holland | |
| concedo, concere, consessi | toestaan | |
| conceptie | ontvangen | |
| conceptio Mariæ | Maria Ontvangenis (8 december) | |
| concessio, -nis | afstand (doen) | |
| concession funéraire | familiegraf | |
| conciëntie | geweten | |
| concilie | vergadering | |
| concilium tridentinum | het Concilie van Trente | |
| concilium | concilie | |
| conciperen | begrijpen, voornemen | |
| concitoyen, concitoyenne | medeburger, .es | |
| concluderen,concludendo | een gevolgtrekking maken, besluiten, eendrachtig maken, vaststellen | |
| concordantie | eendrachtigheid | |
| concordare | overeenkomen (met het origineel) | |
| concordat collata | is gecollationeerd stemt woordelijk overeen met, stemt overeen met | |
| concordat cum suo originali originali | afschrift stemt, nadat het is gecollationeerd woordelijk overeen met het origineel | |
| concordat | komt overeen (met het origineel) | |
| concubinage | buitenechtelijke samenleving | |
| concubinatus | samenwonen buiten het huwelijk | |
| concubine | een slaaplief | |
| concubitus anticipatus | gemeenschap voor het huwelijk | |
| concupiscentie | een kwade begeerte | |
| condamné | veroordeeld | |
| condamner à mort | ter dood veroordelen | |
| condemnare, condemnatie | veroordelen | |
| condemnatie | verwittigen, ook gezien veroordeling | |
| condemneren | veroordelen, verwijzen | |
| condemnieren | veroordelen | |
| condempneren | veroordelen | |
| condenscederen | gezamenlijk overkomen | |
| condicta | bruid, verloofde | |
| condictus | bruidegom | |
| condimentarius | specerijenhandelaar | |
| conditicio, -nis, conditio | voorwaarde, toestand, beroep | |
| conditiën | voorwaarden | |
| conditus | eerbaar, fatsoenlijk | |
| condoneren | vergeven | |
| conducticius | dagloner, huurling | |
| conductus paschae | 1e zondag na Pasen | |
| conductus, -us | geleide | |
| coneil | afk. conseil, raad(geving), advies | |
| conestabularis | politieagent | |
| confector | hersteller | |
| confedereren | te samen verbinden | |
| conferre | toewijzen | |
| confesseren | bekennen | |
| confesseur | biechtvader | |
| confessie | bekentenis, belijdenis | |
| confessio, -nis | biecht | |
| confessionael | biechtbrief | |
| confessione et extrema unctione praemuntius | voorzien van de biecht en het Heilig Oliesel | |
| confesso | waarover beide partijen het eens zijn | |
| confessus | (na te hebben) gebiecht, gebiecht | |
| conficere, confeci, confectum | (op)maken | |
| confinatie | hechtenis | |
| confinis | aangrenzend | |
| confinium | aangrenzend gebied | |
| confinnande, confirmandus | nieuw aangenomen kerk lidmaat | |
| confinnatie, confirmatio | bevestiging van kerk lidmaatschap | |
| confirmatae, conformati | gevormden | |
| confirmatie | bekrachtiging, ratificatie, versterking | |
| confirmatio | vormsel, verklaring | |
| confirmatorum registrum | register van de gevormden | |
| confirmatorum | van de gevormden | |
| confirmatus, confirmata | gevormd, persoon die het vormsel heeft ontvangen | |
| confirmeren | bekrachtigen, bevestigen | |
| confirmeren | versterken | |
| confirmo, confirmare | bevestigen | |
| confisco | in de kas bewaren, iemands vermogen verbeurd verklaren | |
| confiteri, confiteren | bekennen, biechten | |
| conflator | ijzergieterijarbeider | |
| Confluentia | Koblenz | |
| conflueren | samenvloeien | |
| conform | gelijk | |
| conformeren | gelijkmaken | |
| conformiteijt | overeenkomst | |
| confortatie | versterking | |
| confrère | collega, ambtgenoot, vakgenoot | |
| confunderen | kleineren | |
| confuteren | weerleggen | |
| congeneralis | verwant, familielid | |
| congregatie | vergadering | |
| congregatione (in) | in de vergadering | |
| coniecturael | gegeven advies | |
| coniecture | advies | |
| coniectureren | adviseren | |
| coninck | koning | |
| conincklijcke Majesteyt | koninklijke Hoogheid | |
| conincxdalers | betaalmiddel, muntsoort | |
| coniu(n)x , -iugis | echtgenoot, echtgenote | |
| coniucti sunt | zij zijn getrouwd | |
| coniuctus | getrouwd | |
| coniuga | de echtgenote | |
| coniugae | van de echtgenote | |
| coniugalis | getrouwd | |
| coniugare | in het huwelijk verbinden | |
| coniugatio, -nis | huwelijk | |
| coniugatores | echtelieden | |
| coniugatus (vr. conjugata) | gehuwd | |
| coniugere | uithuwelijken, ten huwelijk geven | |
| coniuges | echtpaar, van de echtgeno(o)t(e) | |
| coniugialis | huwelijks | |
| coniugis | van de echtgenoot | |
| coniugium | huwelijk | |
| coniugum | van de echtgenoten | |
| coniuncti | gehuwden, echtgenoten | |
| coniunctio, -nis | verbintenis, huwelijk, verwantschap | |
| coniungere | verbinden | |
| coniunxi matrimonio | heb ik in het huwelijk verbonden | |
| coniurgatus | getrouwd | |
| coniux | echtgenoot, echtgenote | |
| conj. afk.conjugalis | wettig, echtelijk | |
| conjoint, conjointe | echtgenoot, .genote | |
| conjug. afk.conjugalis | wettig, echtelijk | |
| conjugalis | wettig, echtelijk | |
| conjugatis | getrouwd | |
| conjuges | echtpaar | |
| conjugium | huwelijk | |
| conjuncti fuerunt (sunt) | zijn getrouwd | |
| conjunctio, -nis | verbintenis, huwelijk, verwantschap | |
| conjunctus | gehuwd | |
| conjux | echtgeno(o)t(e), man, vrouw | |
| conleute | echtlieden, echtgenoten | |
| connaître charnellement | vleselijke gemeenschap hebben met ... | |
| Conniueren | door de vingers zien, vergeven | |
| connubium | huwelijk | |
| conqueest | dat verkregen is | |
| conquesteren | verkrijgen | |
| consanguin | van vaderszijde verwant | |
| consanguineus | bloedverwant, meer dan vijf graden afstand | |
| consanguinitas | bloedverwantschap | |
| consanguinitatis | van de bloedverwantschap | |
| consanguinité | verwantschap via de vader, bloedverwantschap | |
| conscabinus | medeschepen | |
| conseil de fabrique | kerkfabriek | |
| conseilleur | adviseur, raadgever, .geefster | |
| consensu meo | met mijn toestemming | |
| consensu parentum | met toestemming van de ouders | |
| consensu pastoris | met toestemming van de pastoor | |
| consensu quorum interest | met toestemming der belanghebbenden | |
| consensus, -us | toestemmen | |
| consent | toestemming | |
| consenteren, consenteert | toestemmen, vergunnen, veroorloven, toestaan | |
| consentio, -nis | toestemming | |
| consequentiamtrecken (in) | daaraan gevolgen verbinden | |
| consequentie | gevolg van | |
| conservaon. | afk. conservation, behoud, bewaring, conservering | |
| consessions d (armes | wapenbrieven | |
| consideratie van (in) | in aanmerking genomen van | |
| consideratie | overweging | |
| considereren | beschouwen, overwegen | |
| consigneren | in bewaring geven van geld bij het gerecht | |
| consiliarius | raadsheer, burgemeester | |
| consilium | raad | |
| consistoriale vergadering | vergadering van de kerkenraad | |
| consistorie | vergadering, raadkamer | |
| consistoriekamer | vergaderkamer van de kerkenraad, ruimte waar de priester of predikant zich kleed voor de dienst | |
| consistorio (in) | in de kerkenraad | |
| consistorium | kerkenraad (s)(vergadering) | |
| consistoryregel | huishoudelijk reglement voor de kerkenraad | |
| consobrina | nicht, kind van zuster | |
| consobrinus | neef, kind van zuster | |
| consocer | schoonvader | |
| consoceri | schoonouders | |
| consoleren | vertroosten, bemoedigen | |
| consolideren | verharden | |
| consors | echtgenoot, man | |
| consortis | van de echtgenoot, van de man | |
| conspiratie | muiterij | |
| constabularis | politieagent, bewaker | |
| constat | het staat vast | |
| constitutie neerleggen op | machtigen | |
| constumeerlijck | van oudst gebruikelijk | |
| consuetis ecclesiae | met de gebruikelijke sacramenten van de Kerk | |
| consuetus | gebruikelijk | |
| consul | raadsheer, burgemeester, schout | |
| consulent | predikant van een andere gemeente die bij een vacature het ambtswerk waarneemt | |
| cont | afk. contre, tegen, contra., anti | |
| contagieus | besmettelijk | |
| contamineren | bevlekken | |
| contectalis | echtgenoot | |
| contenderen | pleiten, eisen | |
| contendieren | betwisten | |
| contentement | tevredenheid | |
| contenteren | tevreden stellen | |
| contentieus | vijandelijk, kijfachtig | |
| conterbrief | een akte die onmiddellijk in verban d met een andere behoord, meestal was deze zigzaggend doorgesneden. Beide partijen hadden een deel van de akte | |
| conterfetter | portretschilder | |
| conterfeitsel | portret | |
| contersegel | kleine zegel gedrukt op de achterzijde van het grote zegel | |
| conthoralen | echtgenoten, huwelijks partners | |
| conthoralis | echtgenote | |
| continere, continui | omvatten | |
| continuatie | voortduring | |
| continueerde | voortduurde | |
| continuele | achtereenvolgende | |
| contoor | kist voor het opbergen van de kasboeken akten etc. | |
| contra | tegen | |
| contractum | (iets) sluiten, b.v. huwelijk | |
| contradicat | hij spreekt tegen | |
| contradictie | tegenstrijdigheid, tegenspraak, tegenwerping | |
| contrahenten , contrahenden | contractanten | |
| contrahere | (iets) sluiten, b.v. huwelijk | |
| contrahunt | trouwen, huwen, zij sluiten een huwelijk | |
| contrapignus, -noris | onderpand | |
| contrarie | in tegenspraak | |
| contrarie, contrair | in strijd met, in tegenstelling, in tegenspraak | |
| contrarolleur | hij die de boekhouding controleert | |
| contraventie | overtreding | |
| contraxerunt matrimonium | zij sloten een huwelijk | |
| contraxi | (iets) sluiten, b.v. huwelijk | |
| contraxit sponsalia | hij heeft een trouwbelofte gegeven, hij is verloofd | |
| contrescherpen | buitenmuur | |
| contribulis | verwant | |
| contristeren | bedroeven | |
| contschap becomen | bericht ontvangen | |
| contuli | toewijzen | |
| contumacheren | bij verstek veroordelen | |
| contumacia | verstek, aantekening door de rechter bij weerspannigheid om b.v geen eed af te leggen bij de rechtbank | |
| contumaciam | verstek | |
| contumacie | verstek laten gaan bij een rechtszaak | |
| contumax, macis | die niet komt opdagen bij een rechtszaak | |
| conubium | huwelijk | |
| convenabile | behoorlijk | |
| convent | klooster | |
| conventualen | kloosterling | |
| conventualis, -is | kloosterling | |
| conventus, -us | klooster, convent | |
| converci Pauli | bekering van Paulus | |
| converci, conversum | bekeren | |
| conversatie (vleeschelijke) | geslachtsgemeenschap | |
| conversatie | omgang, gedrag | |
| conversus | bekeerd, bekeerling | |
| convertere, converteren | bekeren | |
| convicinus | buur | |
| convoi | lijkstoet, rouwstoet, begrafenisstoet | |
| convooien en licenten | betaling voor vrijgeleide van koopvaardijschepen, belasting op in - en uitgaande goederen | |
| Coolwijck | het kantoor (te Delft) dat belast was met het centrale beheer van de pastorie goederen op het platteland van Holland | |
| coop | de koop, de te leveren ...... | |
| cooppenningen | kooppenningen, koopsom | |
| coopsconditie | koopvoorwaarden | |
| coopssceddulen | koopaktes | |
| coorde | koord, meestal de strop van de galg | |
| coormiede = cuermede | opbrengst van het bestehooft of cateil, het beste stuk uit de nalatenschap van een horige, keurmedige, door de heer krachtens zijn recht te kiezen | |
| coormietsliede, coormiedgeliede, cuermietsliede | personen die verplicht zijn tot coormiede, daaraan onderworpen | |
| coost | kost (van eten) | |
| cop. afk. copulatus | (wettig) getrouwd | |
| cope | koopovereenkomst, voor het mogen ontginnen van een stuk land | |
| copergout | messing | |
| copetere, | toekomen, toebehoren | |
| copia | afschrift | |
| copia copiae | afschrift van een afschrift | |
| copjen | kopje | |
| copiae | legers | |
| copperen | snijden | |
| copula conjugalis | echtvereniging, echtverbintenis | |
| copula | band | |
| copulandus | hij die wil trouwen | |
| copulare | trouwen, in de echt verbinden | |
| copulati fuere | zij zijn getrouwd | |
| copulati fuerunt | zij zijn getrouwd | |
| copulati sunt | zij zijn getrouwd | |
| copulati sunt, copulati fuere | zij zijn getrouwd | |
| copulatio -onis, copulatio | huwelijk, huwelijksvoltrekking | |
| copulatus, -a | getrouwd | |
| copuleren | vergaderen | |
| coqua | kokkin, keukenmeid | |
| coquus | kok | |
| coram et aliquibus | in tegenwoordigheid van …… en enige anderen | |
| coram | ten overstaan van, in het bijzijn van | |
| coram consule (et scabinis) | ten overstaan van de schout (en schepenen) | |
| coram dominis scabinis | in aanwezigheid van de heren schepenen | |
| coram iudice | ten overstaan van de rechter | |
| coram me | ten overstaan van mij, in mijn tegenwoordigheid | |
| coram me et testibus | ten overstaan van mij met als getuigen | |
| coram me infrascripto pastore | ten overstaan van mij, ondergetekende pastoor | |
| coram omni plebe | ten overstaan van het gehele volk | |
| coram populo | in het openbaar | |
| coram praedicante acatholica | voor de niet-katholieke predikant | |
| coram testibus | ten overstaan van de getuigen | |
| coram testibus tide dignis | ten overstaan van geloofwaardige getuigen | |
| coram tota ecclesia | ten overstaan van de gehele kerk | |
| coram tota presbyterio | ten overstaan van de gehele kerkenraad | |
| coramquibusdam aliis | in tegenwoordigheid van enige anderen | |
| corbifex | mandenmaker | |
| corbo | korven - vlechter, korvenmaker | |
| cordarius | touwslager | |
| cordarius | touwslager, koordmaker | |
| corde | strop, galg | |
| cordelier, cordelière | Franciscaan, Franciscanes, minderbroeder | |
| cordiflex, -ficis, cordifex | touwslager | |
| cordonnerie | schoenmakerij | |
| cordonnier | schoenmaker, schoenlapper, .hersteller | |
| cordonnier, cordonnière | schoenmaker | |
| coreator | leerbewerker, leerlooier, schoenmaker | |
| corellen | koralen | |
| corem | bij | |
| coriarius | leerbewerker, leerlooier, schoenmaker | |
| Coriovallum | Heerlen | |
| cornel | kolonel | |
| cornet | vaandrig van de ruiterij | |
| corp | afk. corporaal, korperaal | |
| corpore | gezamenlijk | |
| corporeel | lichamelijk, daadwerkelijk | |
| corporele | lichamelijke, persoonlijke | |
| corporis | lichaam, lijk | |
| corpus | lichaam, rechtspersoon | |
| corpus Christi | sacramentsdag, 2e donderdag na Pinksteren | |
| Corpus Christi | Sacramentsdag, Lichaam van Christus | |
| corpus | lichaam, lijk | |
| corpusculum | lichaampje | |
| correptus | overvallen, weggerukt | |
| correspondentie | contacten, relaties | |
| corrigator | gordelmaker | |
| corrigeren | bestraffen | |
| corrigiarius | riemenmaker, zadelmaker | |
| corroboreren | bevestigen | |
| corroderen | eten, knagen | |
| corrosijf | wat eet, wat bijt | |
| corrumperen | bederven | |
| corseyen | grove keperstof, vaak voor ondergoed | |
| Cortracum | Kortrijk | |
| corvee | vroondienst, arbeid ten dienste van de heer | |
| costa | vrouw, rib | |
| costen contumaciel | kosten wegens niet verschijnen, wegens tegenspraak | |
| costen ende misen van de justitie | de kosten van het geding, het strafproces en de tenuitvoerlegging van het vonnis | |
| costerie | kostershuis | |
| costume, costuymen | gewoonterecht, gewoonte | |
| cot. | afk. court, krap, onvoldoende, weinig | |
| cotarius | boerenarbeider, slijper, huisbediende, | |
| coté paternel | vaderskant | |
| cotiarius | slijper | |
| couche | bed, sponde, bedstede | |
| couchelaken, causelaken | stofsoort, speciaal voor broeken | |
| coudée | lengtemaat, el, ca.50 cm | |
| coulpabel | schuldig bevinden | |
| coupe.feu | brandgang, brandmuur | |
| couperet | valbijl, guillotine | |
| coupure | open doorgang in vestingwal | |
| courtsen | koortsen | |
| cousien | lederen of ijzeren beenbekleding | |
| cousin, | neef, zoon van oom of tante | |
| cousine | nicht, dochter van oom of tante | |
| cousins par aliliance | aangetrouwde neven en nichten | |
| coutelas | korte sabel | |
| couter, cauter, kouter | akker, veld, maar ook ploegschaar | |
| coutergat | landweg, weg uitsluitend bestemd voor toegang tot het bouwland | |
| couturière | naaister, modinette | |
| couvent | klooster | |
| couvert | bedekt | |
| couverture | deksel | |
| couvre.feu | avondklok | |
| couvreur | leidekker, dakdekker | |
| Covordia | Coevorden | |
| crabeil | korbeel, kromstuk hout, vaak in spanten gebruikt | |
| crabelaer | betaalmiddel, ook de vierstuivers penning genoemd | |
| crachoir | kwispedoor, spuwbakje | |
| crachte (uyt) | als blijkt uit | |
| craem | kraam. bevalling | |
| craghte....... (in) | in gevolge ...... | |
| cramickbroot | tarwebrood | |
| crampon | ijzeren punt | |
| crastinus | de volgende dag | |
| crauwel | vleeshaak, drietandige haak | |
| creator, -is | schepper, de Schepper | |
| crécelle | ratel, klepper | |
| credentie | geloofwaardig | |
| credenzer | kelner | |
| credit | neemt men voor waar aan (in een proces) | |
| creditum | het verschuldigde, vordering | |
| credo | geloofsbelijdenis | |
| crémaillère | haal, hangijzer, heugel | |
| cremiterium | kerkhof, begraafplaats | |
| creseme | diocees | |
| crevé, crève | dood, gecrepeerd | |
| cribrarius | zevenmaker | |
| crichoudere | schout, | |
| criem | zwaar misdrijf | |
| crime capital | halsmisdaad | |
| criminalis (causa) | straf -(zaak) | |
| crimineil | die een zwaar misdrijf heeft begaan | |
| crinoline | hoepelrok | |
| cripte | verborgen ruimte, kelder gewelven | |
| croche | lange ijzeren tang, smidstang | |
| crocque-mort, croque.mort | lijkbezorger, aanspreker, lijkbidder, lijkdrager | |
| croix fléchée | pijlkruis | |
| crucis exaltatio | kruis verheffing, 14 september | |
| crudebroec | met veel groene kruiden begroeid (ruw) terrein | |
| crudenare | handelaar in kruiden | |
| crudenede | kruidenvrouw | |
| cruin | kruin | |
| crumenarius | buidel - tassenmaker, zakkenmaker | |
| crusoren | wenteltrappen | |
| crux | kruis | |
| crypte | grafkelder | |
| ctione praemunitus | voorzien van de biecht en het Heilig Oliesel | |
| c.s. | afk. Cum sociis, met zijn medestander | |
| c.s. | afk. cum suis, met de zijne | |
| cubiculum | slaapkamer, soms ook slaapkamer | |
| cuerbroeder | gildenbroeder | |
| cuermietsliede | personen die verplicht zijn tot coormiede, daaraan onderworpen | |
| cui | aan wie, waaraan | |
| cuipery | omkoperij | |
| cuius anima requiescat in pace | zijn ziel ruste in vrede | |
| cuius filia | van wie een dochter is, wiens dochter | |
| cuius loco y | in wiens plaats | |
| cuius loco tenuit | wiens plaats werd ingenomen door | |
| cuius locum tenuit | wiens plaats werd ingenomen door | |
| cuius vicem supplevit, cuius vices egit | in wiens plaats optrad | |
| cuius, cujus | van wie | |
| cujus | van wie | |
| culcitarius | mantelmaker | |
| culcitrarius | stoffeerder, mantelmaker | |
| culcte, coulte | matras | |
| cul.de.basse.fosse | onderaardse kerker | |
| cule | achterwerk, kont, aars | |
| cult, cut. | afk. cultivateur, landbouwer | |
| cultellarius | messenmaker | |
| cultellifex | messenmaker | |
| cultivateur, cultivatrice | landbouwer, .bouwster | |
| cultor | student, intellectueel | |
| cum ab ill ustrissimo ac reverendissimo domino episcopo obtenta dispensatione in banis | met dispensatie in de roepen verkregen van de zeer illustrere en zeer eerwaarde heer bisschop | |
| cum amicis | met vrienden | |
| cum annexis | met bijbehoren | |
| cum annexis | met wat er bij hoort | |
| cum appartinentiis | met toebehoren | |
| cum approbatione | met goedkeuring | |
| cum consensu pastoris | met toestemming van de pastoor | |
| cum consensu pastoris | met toestemming van de pastoor | |
| cum dispensatione | met dispensatie | |
| cum dispensatione impedimenti consanguinitatisi | met vrijstelling van de huwelijksbeletsel door verwantschap | |
| cum dispensatione in bannis | met vrijstelling van de (drie) afroepen | |
| cum dispensatione in banno | met vrijstelling van één huwelijks -afkondiging | |
| cum dispensatione in bannis | met dispensatie in de roepen | |
| cum dispensatione in uno banno | met dispensatie in een roep | |
| cum dispensatione | met vrijstelling | |
| cum exore | met zijn echtgenote | |
| cum expensis | met kosten | |
| cum fundo et omnibus pertinentibus | met de grond en alles wat ertoe behoord | |
| cum liberis | met zijn / haar kinderen | |
| cum litteris et juribus | met de brieven en rechten | |
| cum matre | met zijn / haar moeder, (bij vaderloze minderjarige) | |
| cum mea licentia | met mijn vergunning | |
| cum missa | met een mis | |
| cum omnibus annexis | met alle toebehoren | |
| cum patre | met zijn / haar vader (bij minderjarige) | |
| cum pertinentiis | met toebehoren | |
| cum sociis | met de zijnen | |
| cum socio | met de medestanders | |
| cum socio | met zijn medestanders | |
| cum suis | met de zijnen | |
| cum total(i) relaxatione | met volledige vrijstelling | |
| cum uxore | met zijn vrouw | |
| cum vigiliius et exequiis | met nachtwaken en uitvaart | |
| cum | met, als, ofschoon, omdat | |
| cumulare | ophopen | |
| cumulatie van ambten, | het gelijktijdig waarnemen van verscheidene betrekkingen en opstapeling van wedden voor één persoon | |
| cumuleren | samenvoegen van verschillende percelen of kavels bij een verkoop | |
| cuparius | kuiper, tonnenmaker | |
| cupedinarius, cupendinarius | koek -, banketbakker, kramer, winkelier | |
| cupifex, cuprifex | koperslager, koperbewerker | |
| curaillon | zwartrok, paap | |
| curanda | pleegdochter, pupil | |
| curandus | pleegzoon, pupil | |
| curare | zorgen voor | |
| curateur au mort | aangesteld curator om de belangen van een zelfmoordenaar te verdedigen destijds was zelfmoord strafbaar | |
| curateur au ventre | curator door een familieraad benoemd om te waken over de belangen van het kind waarvan een vrouw groot gaat, bij het afsterven van haar echtgenoot | |
| curateur van geabandonneerden sterfhuysen | beheerden van de verlaten goederen | |
| curator ad actum divisionis | beheerder van een te verdelen boedel, waarin minderjarige of handelingsonbekwame gerechtigd zijn | |
| curator ventris | curator over een ongeboren vrucht | |
| curator | proces -voogd, zaakgelastigde, degene die voor iemand met een wettige voogd of curator diens belang behartigt in een proces tegen die voogd of curator b.v. voor een getrouwde vrouw tegen haar man | |
| curator | verzorger, voogd, zaakgelastigde, een door de rechtbank benoemde beheerder van goederen, geld, zaken etc. van een getrouwde vrouw of minderjarige tegen bv haar man of voogd etc. | |
| curatus, cureit | pastoor, hij die met de zielzorg is belast | |
| curé | pastoor, paap | |
| cure | pastoorsambt, ook pastorie, parochie | |
| curia | zielzorg, hof | |
| curicus | zorgvuldig | |
| curriculum vitae | levensloop | |
| currus | wagen, kar, bespannen wagen | |
| cursor | bode | |
| curtius | de korte | |
| curuisilyk | zorgvuldig, nauwkeurig | |
| custingbrief | schuldbekentenis bij onroerend goed aankoop | |
| custos camporum | veldwachter | |
| custos mercenarius | gehuurde koster | |
| custos ovium | schapenhoeder, herder | |
| custos porcorum | varkenshoeder | |
| custos, custus, custodus | koster, toezichthouder, waker | |
| Cutracum Cortracum | Kortrijk | |
| cyrothecarius | handschoenmaker |