Kasteel "Hof van Lyere"

Originele kopergravure uit Adelyke Lusthoven in het Hertogdom Braband uit 1706 Afmeting gravure 21 x 12 cm, totale blad 26 x 21 cm Toelichting 1706: Liere is een Kasteel met een Heerlykheid, leggende in het Dorp vanSanthove, gemeenlyk bekend onder de naam van t hof van Lier, door dien t er veel van die naam en huyze tot hun verblyf plaats hebben gehouwen, onder de welke vyf Schouten zijn geweest, doch is t veele jaaren geleden, dat het Gaslagt van Tseraerts het bezit daar van hebben gehad. het welk nog tot op den huydigen dag duurd.

Even buiten Zandhoven, in de richting van Oelegem, omgeven door prachtige bossen bevindt zich het domein en kasteel "Hof van Lyere". Het omvat een park van vijf hectare, met vijvers, een bos, weiden met dieren, stallingen, een koetshuis en een voorhuis. Het kasteel bevindt zich op een eiland. Het kasteel werd door de heren van die naam in de beginjaren van de 15de eeuw gebouwd als feodale burcht en is omgeven door beschermende waterpartijen. Een statige beukendreef leidde ons vroeger tot voor de neogotische ingangspoort. Deze poort, die opgericht werd in 1738, is bekroond met twee sierstukken die merkelijk ouder zijn dan de poort zelf en wellicht nog afkomstig waren van een vroeger buitenlands poortgebouw. Het kasteel heeft in de loop der tijden veel van zijn architecturale waarde verloren; toch vinden we er nog sterk de vormen terug, die ons getoond worden in het werk van Jacques Le Roy. Volgens een gravure die Jacques Le Roy in 1696 afdrukte, bestond het kasteel uit een "corps de logis" en een alleenstaande slottoren, gelegen in het midden van de vijver. Deze stoere massieve toren was met het woonhuis verbonden door een houten gaanderij. Dit had een grote strategische waarde: in tijden van beleg trok men zich terug in deze toren en stak de houten gaanderij in brand; dit maakte de aftocht volledig, terwijl de toren een gemakkelijk te verdedigen vesting vormde. De vroegere ophaalbrug voor het poort­gebouw is vervangen door een sierlijke brug met drie bogen. In de loop der tijden, toen de oude omwallingsmuren van minder nut bleken, werden deze gesloopt. Zo kwamen de eigenlijke woongebouwen vrij en verloor de eertijds versterkte plaats haar grimmig uitzicht van middeleeuwse verschansing. De ingangspoort aan het kasteel bestaat uit twee alleenstaande torens, waartussen in een neogotische omlijsting een zware poort werd opgehangen. Naast de sierlijke ingangspoort bemerken we het ranke alleenstaande hoektorentje (een zeldzaamheid). Vroeger was het door een gebouwenvleugel met het overige van het kasteel verbonden, doch deze gebouwen (vermoedelijk een koetshuis) werden afgebroken teneinde de binnenkoer meer ruimte en licht te geven. Aan de vijverzijde kunnen we met een bootje een ingemetselde blauwe steen zien met het wapenschild van de Van Lyere's met het jaartal 1560 (in dat jaar overleed Arnold (Aert) van Lyere, schout van Zandhoven, die in een merkwaardige grafzerk begraven ligt in de St. Amalbergakerk). Zeer oude kronieken vermelden als eigenaar van de versterking reeds in 1428 een ridder Jan van Lyere, zoon van Waltheer van Lyere en Isabeau van Renesse. Jan van Lyere zal het kasteel nalaten aan zijn zoon Jan van Lyere, die het in 1506 overdroeg aan zijn broer Aert van Lyere. In 1530 wordt het eigendom van deze zoon, Jan III. Verscheidene leden van deze familie waren Schout van de Hoofdbank van Zandhoven. De van Lyere's zullen elkaar opvolgen en bezitter blijven van het kasteel tot Jan III het familiebezit overmaakt in 1587 aan zijn zuster Adriana van Lyere, die gehuwd was met de heer van Ryt. Haar dochter Margaretha van Ryt erfde het kasteel in 1625 en was gehuwd met Maximiliaan 't Seraerts, die het in 1652 naliet aan Marguerite 't Seraerts. In 1659 ging het over aan Floris Lancelot 't Seraerts, die in 1687 een plan van de burcht met de aanhorigheden liet opmaken, om het vervolgens in 1699 na te laten aan zijn dochter Maria Josepha 't Seraerts, echtgenote van Jan van Halmale. De van Halmale's zullen ruim een eeuw in het "Hof van Lyere" verblijven en verscheidene verbouwingswerken laten uitvoeren. Amatus Ludovicus van Halmale de Liere (zoon van Maria-Josepha) erfde het "Hof in 1736 en liet het na in 1775 aan zijn zoon Ferdinandus Philippus Graaf van Halmale (de laatste Graaf van Halmale die overleed in Wenen in 1780). Na diens dood ging het Hof over aan Eerwaarde Heer Theodorus Dominicus Josephus Van Den Bossche, die het achterliet aan een neef genaamd Antonius Josephus en Marie-Barbara Gilbert. Nadien werd het eigendom van Jonkheer Jacobus Meyers, heere van Swijndrecht, Santhoven en Vichte. Hij zal in 1803 belangrijke verbouwingswerken laten uitvoeren die de basis hebben gevormd van het huidig slot. Talrijke gedenkstenen vinden we in het gebouw terug. Het familiewapen van J.J. Meyers vinden we terug boven de inrijpoort. Na zijn dood in 1863 erfde een van zijn nichten het domein. Zij huwde met Charles van de Werve, waardoor het hof in het bezit komt van deze belangrijke adellijke familie. Cecile van de Werve, dochter van Charles, huwde met Henri de Meester, waardoor het nogmaals van eigenaar veranderde.

Het hof van Lyere nu

Uiteindelijk kwam het in het bezit van zijn dochter Fernande de Borrekens-de Meester, die het eigendom overdroeg aan de pvba "Hof van Liere", en die het in pacht gaf op 01/ 12/1984 aan Liliane en Paul Ibou (Vermeersch) voor 30 jaar. Het domein en kasteel "Hof van Lyere" wordt door deze laatsten geheel onder hun beleid gerestaureerd en opgefrist. Het omvat zowel privé-vertrekken als kantoren, tekenstudio's, werkplaatsen, gastenkamers, een bibliotheek, een rookkamer, een galerie, een grote vergaderzaal met historische schouwen, een omgevormde kapel als vergaderzaal, een grote hal met open haard. Zonder de tweede verdieping zijn er 42 kamers.